Tự do, dân chủ, nhân quyền

Tản mạn sơ lược về tự do, dân chủ, nhân quyền.
Nhiều người hiểu lầm rằng tự do có nghĩa là muốn làm gì thì làm, dân chủ nghĩa là người dân có quyền góp phần làm chủ xã hội theo ý riêng của họ, và nhân quyền có nghĩa là làm người thì có quyền này quyền nọ....

Theo định nghĩa chung thì Tự do là quyền được hành động, nói và suy nghĩ mà không bị hạn chế, kìm kẹp hoặc ngăn chặn. Nhưng ở bất cứ mọi thời đại nào, luật pháp quốc gia và đạo đức xã hội vẫn luôn luôn là tiêu chuẩn định mức giới hạn mà sự tự do phải có biên giới không thể vượt qua được. Do đó, nói đơn giản là tự do là quyền được hành động, nói, suy nghĩ nhưng không vi phạm luật pháp và đạo đức xã hội. Điều đó có nghĩa là chúng ta tự do trong phạm vi cần phải tôn trọng và không thể vi phạm quyền tự do của người khác. Tôi tự do nói và hành động những gì tôi muốn nhưng không có nghĩa là tôi có thể nhục mạ chửi bới người khác vì tôi nghĩ thế....Người lái xe phải tuân theo luật lái xe. Người làm phải theo lệnh ông chủ. Người trong gia đình phải biết kính trên nhường dưới ...v...v...Căn bản là tự do của ta, phải song hành với sự tôn trọng sự tự do của người khác và trong xã hội, dưới một trật tự nhất định nào đó, bất kể địa vị và quyền lực...

Dân chủ và nhân quyền cũng thế thôi. Chúng ta thể hiện quyền dân chủ bằng cách đi bầu để chọn ai là người lãnh đạo và có quyền lên tiếng khi chính quyền đi ngược lại nguyện vọng của người dân. Chính quyền là đại diện cho toàn dân. Tuy nhiên, không vì thế mà tính dân chủ có thể cho phép người dân có thể nói và làm gì cũng được, bất kể tôn ti trật tự và sự yên bình của xã hội. Ví dụ như biểu tình bất bạo động là một hành vi tượng trưng cho quyền dân chủ. Nhưng đập phá bạo loạn là hành động sử dụng quyền dân chủ sai lệch.

Nhân quyền cũng thế, chúng ta có quyền sống như một con người, nhưng phải tôn trọng quyền làm người của mọi người quanh ta. Nghĩa là mỗi một người chúng ta cần được tôn trọng quyền có nhu cầu được đối xử bình thẳng theo tư cách làm người, bất kể xuất thân, giới tính, trí khôn, tình trạng sức khỏe, kiến thức và quan niệm sống. Nhiều người không chọn được nơi họ sinh ra, không chọn được cha mẹ, không chọn được tính di truyền và nhất là không chọn được phải sống dưới chế độ nào nếu họ không có khả năng di chuyển đến nơi ở khác, quốc gia khác tốt đẹp hơn. Do đó, tôi tránh và học cách suy nghĩ khác hơn khi so sánh "ai khôn ai ngu, ai giỏi ai dở, ai tốt ai xấu" ra sao. Thước đo sự thành công, sự thông minh và tính tốt của từng người khác nhau. Chúng ta so sánh để cạnh tranh và làm tốt bản thân. Nếu chúng ta so sánh để tự mãn và khinh khi kẻ không như mình, thì chúng ta đã tự đào mồ chôn bản thân vì "bể học là vô bờ" và "núi cao thì có núi cao hơn".
Do đó, chúng ta muốn có tự do, dân chủ và nhân quyền, thì hãy chung tay góp phần giúp những quyền lợi đó có ý nghĩa và hữu dụng nhất cho bản thân, gia đình, xã hội và cả các thế hệ sau này; bằng cách sử dụng và tôn vinh chúng, chính xác và đúng mực nhất trong khả năng của chính mình.

Tôi đã, đang và sẽ luôn học hỏi để sử dụng quyền tự do, dân chủ và nhân quyền của mình ngày càng tốt hơn. Do đó, tôi không thích và không bao giờ chạy theo số đông, hay phong trào, nếu điều đó đi ngược lại quyền tự do, dân chủ, nhân quyền của xã hội, trong đó có tôi. Hãy rèn luyện cho mình khả năng nhận thức và phán đoán tốt nhất, để không cần phải chạy đua theo số đông, thì mới được gọi là bình thường. Hãy trở thành người có cá tính mạnh mẽ theo chiều hướng cải thiện từ nền tảng nhân bản, khi thế giới đang biến chuyển không ngừng để ngày càng hiện đại và văn minh hơn.

Chúc các bạn sử dụng quyền tự do của mình một cách nhân bản, nhân văn và hữu dụng hơn.

Hôm nay xin nghỉ làm thơ
Cho tôi vài phút thẫn thờ vu vơ
Sống bằng lý trí từng giờ
Đời sẽ khô khốc, ngu ngơ chán phèo
Hoặc để cảm xúc bám theo
Trong từng hành động, là nghèo tư duy
Dung hòa đâu phải dễ gì
Thế nên cần học, cần đi tìm tòi
Vô thường đời vẫn mãi trôi
Gởi lại chút sức là tôi vui rồi
Tre già măng mọc vậy thôi
Thế hệ sau sẽ châm ngòi pháo hoa
Năm châu sẽ được về nhà...
Quê hương dân tộc mãi là Việt Nam.